Thách Thức Khi Mới Ra Trường Của Sinh Viên Ngành Logistics: Nguyên Nhân Và Giải Pháp

1. Chưa Nắm Rõ Kiến Thức Chuyên Môn

Một trong những vấn đề lớn nhất của sinh viên ngành Logistics mới ra trường là chưa nắm vững kiến thức chuyên môn. Dù đã trải qua chương trình học tại trường, nhưng kiến thức lý thuyết thường không đủ để đối phó với môi trường thực tế đầy biến động. Các thuật ngữ như chuỗi cung ứng (Supply Chain), quản lý kho bãi (Warehouse Management), vận tải đa phương thức (Multimodal Transport), hay quy trình xuất nhập khẩu có thể vẫn còn mơ hồ đối với nhiều người.

Nguyên nhân:

• Chương trình học nặng về lý thuyết, ít thực hành.
• Chưa tiếp xúc với các phần mềm chuyên dụng như SAP, Oracle, hay phần mềm quản lý kho.
• Không tham gia các dự án thực tế hoặc chương trình thực tập hiệu quả.

Giải pháp:

• Tự học, cập nhật kiến thức qua các khóa học trực tuyến, tài liệu chuyên sâu.
• Tham gia các dự án thực tế, câu lạc bộ Logistics để học hỏi từ các anh chị đi trước.
• Rèn luyện tư duy phản biện, tìm hiểu các case study thực tế.

2. Không Có Kinh Nghiệm Thực Tế

Một trong những rào cản lớn khi xin việc là hầu hết nhà tuyển dụng yêu cầu kinh nghiệm làm việc, trong khi sinh viên mới tốt nghiệp gần như chưa có hoặc rất ít. Điều này khiến nhiều bạn trẻ mất tự tin khi bước vào môi trường làm việc.

Nguyên nhân:

• Không tham gia thực tập đúng chuyên ngành hoặc thực tập chỉ mang tính chất đối phó.
• Không có cơ hội làm các công việc liên quan trong quá trình học.
• Không chủ động tìm kiếm các cơ hội học hỏi thực tế.

Giải pháp:

• Tận dụng cơ hội thực tập, thậm chí chấp nhận làm việc không lương để tích lũy kinh nghiệm.
• Tham gia các chương trình thực tập sinh tại các công ty Logistics lớn như DHL, FedEx, Maersk, Tân Cảng Sài Gòn.
• Làm thêm các công việc liên quan như nhân viên kho, nhân viên giao nhận để có trải nghiệm thực tế.

3. Không Có Kỹ Năng Ứng Biến Tình Huống

Logistics là ngành nghề có tính biến động cao, cần khả năng ứng phó linh hoạt với các tình huống bất ngờ như đơn hàng bị trễ, sự cố vận tải, hải quan kiểm tra đột xuất, hoặc rủi ro thiên tai.

Nguyên nhân:

• Chưa từng tiếp xúc với các tình huống thực tế, chỉ học qua sách vở.
• Không được đào tạo về kỹ năng xử lý vấn đề, ra quyết định nhanh chóng.
• Chưa có tư duy chủ động và khả năng làm việc dưới áp lực cao.

Giải pháp:

• Thực hành mô phỏng các tình huống thực tế qua case study.
• Quan sát cách các chuyên gia trong ngành giải quyết vấn đề.
• Rèn luyện khả năng tư duy phản biện và ra quyết định nhanh thông qua các bài tập tình huống.

4. Không Có Kỹ Năng Giao Tiếp Tốt

Logistics không chỉ là vận chuyển hàng hóa mà còn là sự kết nối giữa nhiều bên: khách hàng, nhà cung cấp, đối tác vận chuyển, hải quan. Kỹ năng giao tiếp yếu sẽ cản trở sinh viên mới ra trường khi thương lượng, đàm phán hoặc xử lý xung đột.

Nguyên nhân:

• Ngại giao tiếp, chưa quen làm việc nhóm.
• Chưa quen làm việc với các đối tác nước ngoài, gặp khó khăn trong giao tiếp tiếng Anh.
• Không có kỹ năng trình bày rõ ràng, mạch lạc.

Giải pháp:

• Rèn luyện kỹ năng giao tiếp qua các khóa học, thực hành qua các tình huống giả lập.
• Học cách viết email chuyên nghiệp, gọi điện thương lượng với khách hàng.
• Nâng cao kỹ năng tiếng Anh chuyên ngành Logistics.

5. Chưa Có Các Chứng Chỉ Cần Thiết

Nhiều công ty yêu cầu chứng chỉ chuyên môn như FIATA (Liên đoàn quốc tế các Hiệp hội Giao nhận vận tải), IATA (Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế), hoặc chứng chỉ về quản lý chuỗi cung ứng. Không có các chứng chỉ này sẽ là một điểm trừ khi ứng tuyển.

Nguyên nhân:

• Không biết rõ tầm quan trọng của chứng chỉ.
• Ngại đầu tư tài chính và thời gian để học.
• Thiếu định hướng nghề nghiệp rõ ràng.

Giải pháp:

• Đăng ký các khóa học lấy chứng chỉ sớm nhất có thể.
• Chọn chứng chỉ phù hợp với hướng đi nghề nghiệp của bản thân.
• Tìm kiếm các chương trình học bổng hoặc hỗ trợ từ doanh nghiệp.

6. Khó Kiếm Việc Làm

Với sự cạnh tranh cao trong ngành, nhiều sinh viên mới ra trường gặp khó khăn khi tìm việc, đặc biệt nếu không có kinh nghiệm và kỹ năng phù hợp.

Nguyên nhân:

• CV không nổi bật, không có điểm nhấn.
• Không biết cách tìm kiếm và ứng tuyển vào các vị trí phù hợp.
• Chưa có chiến lược networking, thiếu mối quan hệ trong ngành.

Giải pháp:

• Hoàn thiện CV với các dự án thực tế, kỹ năng đã học.
• Tận dụng LinkedIn, tham gia các hội thảo, kết nối với người trong ngành.
• Đừng giới hạn cơ hội, hãy sẵn sàng làm các vị trí khởi điểm như nhân viên kho, nhân viên chứng từ để học hỏi.

7. Ngại Vất Vả, Không Có Tinh Thần Trách Nhiệm

Ngành Logistics đòi hỏi sự chịu khó, sẵn sàng làm ca đêm, làm việc ngoài hiện trường. Nhiều sinh viên không chịu được áp lực này và nhanh chóng bỏ cuộc.

Nguyên nhân:

• Chưa quen với cường độ công việc cao.
• Thiếu tinh thần trách nhiệm khi đối mặt với deadline, sự cố phát sinh.
• Chưa có ý thức tự học hỏi, trau dồi kiến thức.

Giải pháp:

• Chuẩn bị tâm lý từ trước, rèn luyện sự kiên trì, trách nhiệm.
• Học cách quản lý thời gian, đối mặt với áp lực.
• Nhìn nhận nghề Logistics như một cơ hội phát triển dài hạn thay vì công việc ngắn hạn.

8. Bài học:

Những thách thức mà sinh viên ngành Logistics mới ra trường gặp phải là rất thực tế, nhưng hoàn toàn có thể vượt qua nếu có chiến lược đúng đắn. Việc chủ động học hỏi, trau dồi kỹ năng, tích lũy kinh nghiệm thực tế sẽ giúp sinh viên có một sự nghiệp thành công trong ngành này. Logistics không chỉ là một ngành nghề mà còn là một hệ sinh thái đòi hỏi sự linh hoạt, tinh thần trách nhiệm và sự kiên trì để phát triển bền vững.