VAI TRÒ CỦA CHUỖI CUNG ỨNG TRONG KINH DOANH QUỐC TẾ

1. KHÁI NIỆM VỀ CHUỖI CUNG ỨNG

• Chuỗi cung ứng (Supply Chain) được hiểu là toàn bộ hệ thống các tổ chức, con người, hoạt động, thông tin và tài nguyên liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến quá trình di chuyển sản phẩm hoặc dịch vụ từ khâu nguyên liệu đầu vào đến tay người tiêu dùng cuối cùng. Trong chuỗi này, mỗi tổ chức đảm nhiệm một vai trò khác nhau như cung ứng nguyên vật liệu, sản xuất, lưu trữ, vận chuyển, phân phối và tiêu thụ sản phẩm.
• Các chủ thể tham gia trong chuỗi cung ứng bao gồm: nhà cung cấp (suppliers), nhà sản xuất (manufacturers), nhà phân phối (distributors), công ty vận chuyển (logistics providers), nhà bán lẻ (retailers) và người tiêu dùng cuối cùng (end users). Mỗi mắt xích trong chuỗi cung ứng đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm, chi phí sản xuất và sự hài lòng của khách hàng.
• Ví dụ minh họa điển hình cho một chuỗi cung ứng hiệu quả là Apple Inc. Tập đoàn này không trực tiếp sản xuất toàn bộ các bộ phận cấu thành nên sản phẩm của mình, mà họ xây dựng một chuỗi cung ứng toàn cầu với các nhà cung ứng linh kiện từ nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Mỹ,… Việc lắp ráp cuối cùng thường diễn ra tại Trung Quốc, sau đó được vận chuyển và phân phối ra thị trường toàn cầu thông qua hệ thống bán lẻ hoặc trực tuyến. Mô hình chuỗi cung ứng linh hoạt và tối ưu của Apple chính là yếu tố chiến lược giúp tập đoàn này duy trì vị thế dẫn đầu trên thị trường công nghệ toàn cầu.

2. VAI TRÒ CỦA CHUỖI CUNG ỨNG TRONG KINH DOANH QUỐC TẾ

2.1. Tăng cường sự hợp tác và phát triển bền vững giữa các quốc gia

Chuỗi cung ứng quốc tế (CCUQT) không chỉ đơn thuần là một công cụ vận hành sản xuất và phân phối, mà còn đóng vai trò như một cấu trúc nền tảng thúc đẩy sự hợp tác và phát triển bền vững trong nền kinh tế toàn cầu. Trước đây, mối quan hệ giữa các quốc gia hoặc doanh nghiệp thường mang tính đơn phương, bên được lợi – bên chịu thiệt. Tuy nhiên, với sự ra đời và phát triển của các mô hình chuỗi cung ứng hiện đại, đặc biệt là chuỗi cung ứng toàn cầu, mô hình hợp tác đôi bên cùng có lợi (win-win) ngày càng được hiện thực hóa rõ rệt. Việc cùng tham gia trong một chuỗi cung ứng đòi hỏi sự cam kết về chất lượng, thời gian, chi phí và trách nhiệm xã hội, từ đó tạo nên sự gắn kết bền vững và hiệu quả hơn giữa các doanh nghiệp xuyên quốc gia.

2.2. Thúc đẩy tiến trình toàn cầu hóa

Chuỗi cung ứng quốc tế là một trong những yếu tố thúc đẩy mạnh mẽ quá trình toàn cầu hóa kinh tế. Thông qua việc phân chia và chuyên môn hóa lao động theo lợi thế so sánh, các quốc gia có thể khai thác tốt hơn nguồn lực của mình để tham gia vào một chuỗi giá trị toàn cầu. Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa chi phí sản xuất mà còn làm phong phú thị trường tiêu dùng trên toàn thế giới. Mặc dù toàn cầu hóa từng gặp phải nhiều chỉ trích và phản đối, nhưng nhờ sự đổi mới trong cách thức vận hành và quản lý chuỗi cung ứng – đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin và dữ liệu lớn – các quốc gia và doanh nghiệp đã có thể khắc phục được phần lớn những hạn chế trước đây của tiến trình này.

2.3. Tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả kinh tế toàn cầu

Một chuỗi cung ứng được vận hành hiệu quả sẽ giúp tiết kiệm tối đa thời gian, chi phí và tài nguyên trong toàn bộ quá trình sản xuất và phân phối. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể cung cấp sản phẩm chất lượng cao với giá thành cạnh tranh, đồng thời giảm thiểu các lãng phí về nhân lực và vật lực. Chuỗi cung ứng cũng cho phép doanh nghiệp điều phối hợp lý giữa các khâu sản xuất và tiêu thụ, từ đó tránh tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt hàng hóa trên thị trường. Đây chính là yếu tố cốt lõi giúp nâng cao hiệu quả kinh tế không chỉ cho từng doanh nghiệp mà còn cho toàn bộ nền kinh tế toàn cầu. Người tiêu dùng, doanh nghiệp và xã hội đều là những đối tượng hưởng lợi trực tiếp từ chuỗi cung ứng được tổ chức hợp lý.

2.4. Gia tăng năng lực cạnh tranh trong môi trường quốc tế

• Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, chuỗi cung ứng đóng vai trò như một vũ khí chiến lược giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Theo khảo sát, có tới 90% các CEO toàn cầu cho rằng quản trị chuỗi cung ứng là ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển doanh nghiệp. Việc sở hữu một chuỗi cung ứng linh hoạt, minh bạch và tối ưu giúp doanh nghiệp phản ứng nhanh chóng trước biến động của thị trường, nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng và giảm thiểu rủi ro.
• Những tập đoàn lớn như Dell, Wal-Mart hay Coca-Cola đã tận dụng hiệu quả chuỗi cung ứng để tạo ra lợi thế cạnh tranh vượt trội so với các đối thủ. Một nghiên cứu cho thấy các doanh nghiệp có chuỗi cung ứng tối ưu có thể giảm chi phí vận hành từ 25% đến 50%, giảm tồn kho từ 25% đến 60%, nâng độ chính xác dự báo sản xuất từ 25% đến 80%, cải thiện chu trình đơn hàng từ 30% đến 50% và tăng lợi nhuận sau thuế lên tới 20%. Hơn thế, những doanh nghiệp này có thể đạt được mức tăng trưởng giá trị thương hiệu cao hơn 40% so với các đối thủ trong cùng ngành.

2.5. Cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp Việt Nam

• Trong xu thế hội nhập sâu rộng hiện nay, ngày càng nhiều doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam, đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp trong nước có cơ hội tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu. Điều này đòi hỏi Việt Nam cần chú trọng hơn nữa đến công tác quản trị chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, hiện nay, khái niệm và thực tiễn về quản trị chuỗi cung ứng vẫn còn tương đối mới mẻ đối với phần lớn doanh nghiệp Việt. Nhiều doanh nghiệp chỉ thực hiện từng công đoạn rời rạc mà chưa có cái nhìn tổng thể và chiến lược về chuỗi cung ứng.
• Việc đầu tư vào nâng cao năng lực quản trị chuỗi cung ứng sẽ là chìa khóa để doanh nghiệp Việt vươn ra thị trường quốc tế, gia tăng giá trị gia nhập trong chuỗi giá trị toàn cầu và tạo dựng vị thế vững chắc trên bản đồ kinh tế thế giới.